Israel Kamakawiwoʻole
|
|
Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda. |
Ol Israel "Iz" Kaʻanoʻi Kamakawiwoʻole (Oahu, 20 de mas del 1959 – Honolulu, 26 de zögn del 1997) l’è stacc ü cantànt e ü müzicista hawaian e l’è ach cognusìt co i suernòm de Bruddah Iz o Bradda IZ, opör adóma IZ.
L’è dientàt famùs in del 1993, quando l’à püblicàt ol sò album Facing Future col medley di cansù Somewhere Over the Rainbow de la Judy Garland e What a Wonderful World del Luis Armstrong sunàt e compagnàt col ukulele.
L’éra ü di öltem natìf purosànch, nasìt de pàder e màder natìf hawaià, l’à mai scundìt de ölì l’indipendènsa di Hawaii, ‘l s’è sèmper impegnàt per difènt i derécc di “nativos” hawaià e l'éra 'namuràt de la sò téra e de la sò zét.
La sò éta
[Modifega | modifica 'l sorgent]L’è nasìt al Kuakini Hospital di Oahu, sò pàder l’éra ‘l Henry Kaleialoha Naniwa e sò màder la Evangeline Leinani Kamakawiwo'ole e töi dù i éra natìf hawaiani. L’è cresìt a Kaimuki, in del bórgh de Waikīkī e l’à tacàt a sunà ‘nsèma al sò fradèl piö grant, ol Skippy, quando ‘l gh’éra 11 agn e ‘l ghe ‘ndàa dré al göst di piö grancc müzicìsti hawaiani del tép, compàgn del Peter Moon, del Palani Vaughn e del Don Ho, che i giràa söl pòst de laurà di sò genitùr.
Dientàt piö grant la sò famèa l’è ‘ndàcia a stà de cà a Makaha e lé la cognusìt ol Louis "Moon" Kauakahi, ol Sam Gray e ‘l Jerome Koko e ‘nsèma a ches-ce e al sò fradèl Skippy i a fài nas la band di Makaha Sons of Ni'ihau. Dal 1976 ‘nfìna a i agn ’80 i è dientàcc famùs con di tour in di Hawaii e ‘n di Stacc Ünicc e i à püblicàt 10 album. In del 1982 l’è mórt ol sò fradèl Skyppy e sèmper in chèst an ol IZ l’à spuzàt la Marlene, öna so amìza de quando i éra s-cècc, che la gh’à dacc öna s-cèta ciamàda Ceslieanne "Wehi". In del 1990 ol IZ l’à püblicàt ol sò prim album de solìsta Ka'ano'i, che ‘l ghà fài vèns ol prim prémio per l'album de l'an e come piö brào cantànt de l'an che i gh'è stài dacc da la Hawai'i Academy of Recording Arts (HARA).
In del 1993 l’à püblicàt ol album Facing Future, che l’è consideràt ol sò piö bèl album e ‘ndo che gh’è dét ach la sò cansù piö famùza, ol medley Somewhere over the Rainbow/What a Wonderful World, ‘nsèma a di ótre cansù Hawai'i 78, White Sandy Beach of Hawai'i, Maui Hawaiian Sup'pa Man e Kaulana Kawaihae. In del 1994 l'HARA ‘l l’à lüminàt ol piö brào artìsta de l’an.
In del 1995 l’è egnìt fò l’album E Ala Ē, 'ndo che gh’èra dèt di cansù politìche compàgn de “E Ala Ē” che la gh’à dacc ol nòm al album e Kaleohano, menimà in del 1996 l’è egnìt fò ‘l sò öltem album ciamàt N Dis Life co i cansù In This Life and Starting All Over Again.
In del 1997 IZ l’è stài premiàt de bèl nöf da la Hawai'i Academy of Recording Arts come cantànt piö brào de l’an, artìsta piö brào de l’an e album del an. Lü però l’à dözìt ardà la premiasiù da la sò stànsa de 'l óspedàl, dezà cbe l’éra malàt de obesità tat che l’éra riàt a pizà 340 kg e l’à facc dét e fò de 'l ospedàl piö ólte, ‘nfìna a che l’è mórt a 38 agn per di fastöde a respirà ol 26 de zögn del 1997. Per töt ol dé la bandéra di Hawaii l’è stàcia tegnìda a mèz' àsta.